Trong hai phiên giao dịch cuối tuần cuối tuần, thị trường chứng khoán Việt Nam chứng kiến sự sụt giảm mạnh về giá cổ phiếu cũng như chỉ số VN-index. Thị trường cho rằng thông tư 06/NHNN sửa đổi chính là tác nhân gây nên thế cục này.
VN-Index lao dốc trong tuần qua
Nếu hôm thứ Năm chỉ số mất 15 điểm, hàng loạt cổ phiếu giảm mạnh thì đến phiên giao dịch cuối tuần VN-index có lúc mất tới 38 điểm. Nhiều cổ phiếu lên sàn, nổi bật là giá trị bất động sản và thị trường chứng khoán.
Nếu tính vào thời điểm tồi tệ nhất của thị trường, chỉ trong 2 phiên VNI đã mất tới 52 điểm (4,2%). Nhờ lực cầu mạnh vào chiều thứ Sáu, VNI giảm mức lỗ xuống chỉ còn 19,7 điểm (1,6%).
Như vậy, cuối tuần VNI mất tổng cộng 35 điểm (2,85%). Mức độ giảm giá của nhiều cổ phiếu thực sự lớn hơn nhiều.
Trên các diễn đàn tài chính, chứng khoán, nhiều ý kiến cho rằng ngoài việc bị ảnh hưởng tâm lý trước sự sụt giảm của thị trường chứng khoán Mỹ và toàn cầu, Fed đã thể hiện lập trường diều hâu và cho biết sẽ duy trì lãi suất.
Lãi suất sẽ vẫn ở mức cao trong thời gian tới. Việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) bắt đầu phát hành tín phiếu kho bạc kỳ hạn 28 ngày để hút thêm tiền cũng là một yếu tố ảnh hưởng đến nhà trường.
Thực tế, trong hai phiên cuối tuần vừa qua, NHNN đã hút ròng qua đấu thầu trái phiếu kho bạc trị giá 20 nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, thị trường không xấu đi nhiều và diễn biến quá nhanh, đơn giản là do động thái rút tiền của Ngân hàng Nhà nước.
Xem thêm: Thị trường rung lắc, VN-Index rơi vào trạng thái sideway down?
Điều khiến thị trường lo lắng nhất là văn bản sửa đổi hướng dẫn thực hiện Thông tư 06/NHNN nếu vẫn giữ nguyên ý tưởng ban đầu sẽ tác động tiêu cực lâu dài tới thị trường chứng khoán.
Trên các diễn đàn tài chính chứng khoán, nhiều nhà đầu tư chứng khoán cho rằng Ngân hàng Nhà nước đã rút tiền, Thông tư 06 hạn chế khả năng tiếp cận vốn vay của công ty chứng khoán sẽ càng khiến thị trường suy yếu, ảnh hưởng đến nguồn ký quỹ trên toàn thị trường chứng khoán, thị trường sẽ tồi tệ trong thời gian rất dài do thiếu tiền.
Tác nhân nào gây ảnh hưởng?
Theo khoản 7 – Điều 8 sửa đổi Thông tư 06/2023/TT-NHNN, tổ chức tín dụng (gọi tắt là tổ chức tín dụng) không được cho vay để đáp ứng yêu cầu về vốn “để gửi”. Quy định này đã nhận được nhiều sự quan tâm và thảo luận của cộng đồng tài chính, chứng khoán.
Cần lưu ý, khi trình bày dự thảo sửa đổi Thông tư 39/2016/TT-NHNN (ban hành tháng 6/2022), NHNN giải thích việc bổ sung quy định này tại Thông tư 06 vì lý do “thực tế”: một số tổ chức tín dụng đã cho vay để chứng minh năng lực tài chính của người vay khi tham gia giao dịch dân sự với bên thứ ba như chứng minh năng lực tài chính đi du học, bảo lãnh, góp vốn. Nếu sự việc dừng lại ở đó thì không còn gì để bàn nữa.
Tuy nhiên, quy định tại khoản 7 và điều 8 sửa đổi nêu trên của Thông tư 06 sắp ban hành có nhiều cách hiểu khác nhau, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động kinh doanh của các công ty lớn, có uy tín, trong đó có nhóm công ty chứng khoán.
Đây là nhóm khách hàng có tình hình tài chính lành mạnh, tham gia đầu tư/kinh doanh chứng khoán có giá do tổ chức tín dụng phát hành nhằm tối ưu hóa nguồn vốn trong hoạt động kinh doanh.
Nhóm khách hàng này không thực hiện hoạt động cho vay nhằm “chứng minh năng lực tài chính của người vay khi tham gia giao dịch dân sự với bên thứ ba”.
Xem thêm: Thị trường có xu hướng giảm, tuy VN-Index đã hãm đà rơi
Căn cứ quy định của pháp luật và tập quán thương mại, việc tổ chức tín dụng giải ngân nhu cầu vốn cần thiết để mua chứng khoán có giá của bên thứ ba (mua trên thị trường thứ cấp) không bị hạn chế sau quy định tại Điều 7 – Điều 8 sửa đổi – Thông tư 06/2023/TT-NHNN.
Cụ thể, Luật các tổ chức tín dụng và các văn bản hướng dẫn liên quan không có định nghĩa về thuật ngữ “tiền gửi”. Tuy nhiên, Khoản 13, Điều 4, Luật các Tổ chức tín dụng quy định: “Nhận tiền gửi là hoạt động nhận tiền của tổ chức, cá nhân dưới hình thức tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi có kỳ hạn, tiền gửi tiết kiệm, phát hành chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu và các hình thức nhận tiền gửi khác theo nguyên tắc có hoàn trả đầy đủ tiền gốc, lãi cho người gửi tiền theo thỏa thuận”.
Theo đó, giao dịch được coi là “gửi tiền” tại TCTD thuộc phạm vi cấm của Khoản 7, Điều 8 sửa đổi, Thông tư 06/2023/TT-NHNN khi tiền vay được sử dụng để chuyển trực tiếp cho TCTD nhằm xác lập giao dịch gửi tiền, gửi tiết kiệm, mua giấy tờ có giá do TCTD phát hành sơ cấp.
Việc Bên Vay mua giấy tờ có giá do TCTD phát hành thuộc sở hữu của bên thứ 3 (mua trên thị trường thứ cấp) không làm phát sinh giao dịch “nhận tiền gửi” hay “gửi tiền” trực tiếp giữa Bên mua/Bên vay với TCTD đã phát hành giấy tờ có giá đó.
Việc đánh đồng các giao dịch vay vốn phục vụ hoạt động đầu tư/kinh doanh giấy tờ có giá chính đáng của các doanh nghiệp lớn, uy tín với các trường hợp vay vốn để chứng minh năng lực tài chính của khách hàng vay khi tham gia giao dịch dân sự với bên thứ ba, như chứng minh tài chính để đi du học, bảo lãnh, góp vốn thành lập doanh nghiệp là không phù hợp với thực tiễn kinh doanh.
Xem thêm: Cổ phiếu ngân hàng, chứng khoán, BĐS còn phù hợp để đầu tư?
Đây chính là điểm nghẽn mà các chuyên gia tài chính cho rằng cần phải được tháo gỡ, nếu không sẽ ảnh hưởng lớn tới việc kinh doanh nguồn vốn, sử dụng nguồn vốn một cách hiệu quả, của các doanh nghiệp lớn.
Có ý kiến cho rằng, mặc dù Chính phủ, Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán đang nỗ lực hết mình tháo gỡ các nút thắt để thị trường chứng khoán Việt Nam được cải thiện nhanh nhất có thể nhằm thu hút thêm vốn vào nền kinh tế, nhưng các quy định nêu trên nên được nghiên cứu cẩn thận.
